07 - Door het mooie Groene Woud

Vrijdag  26 maart 2021 Vught-Heilige Eikkapel bij Spoordonk km 206-232

Wij waren vandaag blij verrast met de mooie wandeling van Vught naar net onder Spoordonk, op zo'n 12 km ten westen van Eindhoven. Er stond aardig wat wind maar in de tweede helft van de etappe kwam de zon erdoor en werd het heel aangenaam: de truien gingen uit. Wat ons onderweg vooral verraste was dat water zo'n belangrijke rol speelt in het landschap. In het rivierengebied verwacht je niet anders, loop je van dijk naar dijk maar hier "op het zand", zien we ook overal water. We vertrokken van de Ijzeren Man, de recreatieplas bij Vught, ooit kunstmatig aangelegd door een grote kraan met die naam ten behoeve van de aanleg van het station van Den Bosch. De eerste 8 km van het tweede boekje sloegen we over, dat is het stuk terug van Den Bosch naar Vught. Jon heeft niet zo op "die Pelgrimspadslingers", als de route een omweg maakt vanwege iets interessants in de buurt. Een pelgrim zou dat ook niet doen.

Na Vught liepen we een lange tijd parallel aan de Essche Stroom, daarna verder over de behoorlijk natte Kampina en vervolgens de laatste 10 km of zo door het stroomgebied van de Beerze. Als iets dit gebied kenmerkt dan is het wel dat het heel nat is, met veen en overlopende riviertjes. We lopen in de driehoek Den Bosch, Eindhoven, Tilburg die ook wel het Groene Woud wordt genoemd, een verrassend leeg stuk Nederland met vrijwel geen dorpen. 

De Essche Stroom is een lelijk water met kaarsrechte kanten, tijdens de ruilverkaveling zo dood als een pier gemaakt om het water zo snel mogelijk af te kunnen voeren. Het doet ons discussiëren over de keuze van boerenland versus natuur. Waarom hebben ze die mooie beken van vroeger zo lelijk gemaakt? Efficiëntie lijkt het antwoord: om economisch te kunnen boeren zijn grotere landerijen handig waar je met tractors op kunt werken. Dankzij een lagere grondwaterstand zakken zware trekkers niet weg in de blubber, dus vandaar dat die drassige beekoevers recht getrokken zijn om het water snel af te voeren. Water is lastig, daar moet je vanaf, was het idee. De consequentie is wel dat de natuur verdroogt en ook de boeren hadden afgelopen zomer last van droogte. Men is daarom  in deze streek druk doende om de beken weer in ere te herstellen. Het doet ons verder discussiëren over de waarde van natuur en boerenland. Jon is van mening dat we ons in Nederland moeten realiseren dat we in een groot park wonen waar voor grootschalige natuur geen plek is. Ik vind het vanuit mijn Zeister visie juist heel prettig dat ik zo de natuur in kan lopen en denk dat we het welzijn van mensen kunnen vergroten als we landbouwgrond opofferen ten behoeve van natuur. Voedsel hebben we in ons land meer dan genoeg, veel land wordt gebruikt voor de productie van vlees. 

Het riviertje De Beerze, die een stuk zuidelijker loopt, is ook al flink op de schop genomen, het oorspronkelijke kanaal is er nog wel maar de hoofdstroom is nu een nieuwe meanderende beek waarbij ze het omliggende gebied als onderloopgebied gebruiken voor opslag in natte tijden en reserve voor droge tijden. Net ten noorden van Spoordonk is een hele serie stroomversnellingen gebouwd. Het ziet er allemaal nog wat aangelegd bij maar de tijd zal het wel beter maken denken we. Het hele gebied is nu een favoriete plek is voor waadvogels en natuurliefhebbers.

Het Groene Woud is een leuk kleinschalig landschap met veel kleine weggetjes, vaak met een rij bomen er langs, met kleine bosjes, overal boerderijen en loodsen. Doordat het zo afgelegen ligt en toch heel centraal, schijnt dit, net als de rest van Brabant, het pillencentrum van de wereld te zijn. Wij hebben er niks van gemerkt maar je kijkt met die kennis in je achterhoofd toch anders naar de prachtig grote landhuizen die we aan onverharde wegen zagen liggen. 

Onderweg hebben we nog een paar pelgrimspadlopers gezien, met de bekende rood-witte gidsen in de hand. Bij ons eindpunt, de Heilige Eikkapel, zag ik een vrouw met het boekje naast zich op de bank en een zwaar bepakte fiets even verder op. Zou ze in haar eentje onderweg zijn naar Compostella? Het is voor het eerst dat het echte pelgrimsidee gaat leven. Op een paar plekken hebben we de Jacobsschelp gezien, bijvoorbeeld op bankjes, bij een Mariabeeld en ook de wegwijzers gebruiken hem. Toch wel leuk, daar is het ons uiteindelijk om begonnen. Ik weet niet of deze gedachte hem ook meespeelde, maar tijdens de wandeling  vertelde Jon dat hij wel leuk zou vinden om als doel te stellen dat we nog dit jaar het land uit moeten zijn. Met nog 230 km voor de boeg is dat haalbaar, met een kleine 30 km per etappe kom je uit op nog 8 etappes tot aan Visé, 10 etappes als je die bij Woudrichem ook meetelt. Met 1 wandeling per maand zijn we er al bijna.

Het was verder vooral een mooie wandeling, veel in de natuur en zijn we eigenlijk weinig wandelaars tegen gekomen. De lente is langzaam bezig te ontwaken en er zaten ontzettend veel vogels in de bomen te fluiten. Ook de eerste bloemen kwamen uit de grond: smeerwortel, paarse dovenetel en de knoppen stonden op de bomen. Het gebied Kampina is mooi, met veel zand en water, slingerende paadjes en vennetjes. Al lopend deden we nog een klein etymologisch onderzoekje naar de naam. Jon zei: "Is er in Italië ook niet een Kampina, en zou de naam Kempen daar van af kunnen komen?" Ik vermoedde dat Kempen ouder was dan Romeins, veel landstreken hebben namen die nog zelfs van voor de Germanen zijn en een Keltische oorsprong hebben. Wiki leerde ons anders: de streek rond Napels heet inderdaad Campania en wordt net als Campina gebruikt om een vlak stuk land mee aan te duiden. Campina is verbasterd tot Kempen om het gebied aan te duiden tussen Leuven, Roozendaal, Den Bosch en Maastricht, een heel groot gebied dus waar Kampina het meest noordelijke deel van is. Weten we dat ook weer. 

Het stuk door en na Spoordonk was minder interessant, maar nodig om de A58 over te kunnen steken en uiteindelijk naar de Heilige Eikkapel te kunnen lopen. Deze kapel is ter ere van een Mariabeeld dat destijds in een locale eik was neergezet en leidde tot allerlei wonderen. Nu is het een vroeg 20-e eeuwse kapel met heel veel kaarsjes en een plakkaat ter herinnering aan twee locale mensen die omgekomen zijn bij de MH17 ramp. 

P.S. De wandeling van vandaag zijn km 8-34 in deel 2 van het Pelgrimspad.